Het Traisental - Oostenrijks best bewaarde Grünergeheim

“Het Traisental - Oostenrijks best bewaarde ‘Grüner’-geheim”

Onlangs vroeg een cursist tijdens een wijncursus “Bestaat er überhaupt nog een restaurant in Nederland zonder een Grüner Veltliner op de wijnkaart?” Als rasechte Oostenrijker kon ik hierop maar een antwoord geven: “Ik hoop van niet!” En dat terwijl Oostenrijk maar een kleine rol speelt bij de globale jacht op kopende wijnneuzen. Het Amerikaanse reuzenbedrijf Gallo produceert jaarlijks meer flessen dan heel Oostenrijk.

In het groene dal

Het kleine wijnbouwgebied Traisental heeft het hoogste percentage grüner veltliner van het land, namelijk hoger dan 58%. Zijn naam heeft dit dal aan de gelijknamige rivier te danken. Op een uur rijden vanaf Wenen ligt het Traisental vreedzaam tussen de zachte heuvels, die van West naar Oost beplant zijn met druivenranken. In kleine pittoreske dorpjes valt nog het echte landleven van Oostenrijk te ontdekken, ver weg van massa’s fotograferende toeristen vinden wij restaurants met een voortreffelijke lokale keuken, zoals de Nibelungenhof in Traismauer dat zichzelf een ‘Wohlfülherberge mit Naturkost-Gasthaus’ noemt. Gevogelte liefhebbers zoals ik bestellen het ‘gefüllte Bauernhenderl’. Volgens mij gaan de kippen vrijwillig naar de slachtbank, zo lekker. Een paar meter verderop bevindt zich de vinotheek WeinArtZone binnen de historische muren van het Schloss (kasteel) in hetzelfde dorpje. Wijnboer Rudolf Hofmann verkoopt daar de beste wijnen uit dit kleine wijnbouwgebied tegen dezelfde prijzen als zijn collega-wijnboeren. Een unieke gelegenheid wijnen van 30 verschillende producenten te proeven en te kopen en op één plek. Het Traisental heeft sinds 2016 een eigen DAC (Districtus Austriae Controllatus) voor grüner veltliner. Dit betekent een beschermde oorsprongsbenaming. Als grüner veltliner Traisental op het etiket staat, zit er ook 100% ‘grüner’ uit het Traisental in de fles.

Duurzame wijnbouw

Rudolf ‘Rudi’ Hofmann was ook degene die samen met gelijkgestemden de werkgroep ‘Sustainable Winegrowing Traisental’ heeft opgericht. Deze werkgroep heeft als doel de negatieve gevolgen van de klimaatverandering op de wijnbouw te bestrijden en alternatieven te ontdekken om met de stijgende temperaturen in de toekomst om te gaan. Verder wordt de uitstoot van het schadelijke koolstofdioxide (koolzuurgas) tot een minimum beperkt, zowel in de wijngaard als in de wijnkelder. Zo wordt de wijngaard zo duurzaam mogelijk bewerkt en het Traisental hét voorbeeld voor andere wijnbouwregio’s. Wijnbedrijven in Oostenrijk die op deze manier werken zijn te herkennen aan het groen-witte ‘sustainable Austria’ label met daarop het registratienummer. Rudi ontdekte meer dan 10 jaar geleden aan den lijve dat hij niet tegen conventionele wijnbouw kan. Spuitmiddelen zoals het schimmelbestrijdingsmiddel switch veroorzaakten bij hem pijnlijke blaren in de mond. Gelukkig mag men druiven pas een aantal weken nadat dit middel in de wijngaard wordt toegepast oogsten, bij aardbeien bijvoorbeeld zijn dit maar enkele dagen.

Een grüner kameleon

Van Thomas ‘Tom’ Dockner leren we meer over ‘grüner’ en wat deze druif zo uniek maakt. De druif is afkomstig uit Oostenrijk en heeft meer dan 80 synoniemen, wat aangeeft dat het een oud ras moet zijn. Sinds kort weten we door middel van dna-onderzoek dat de ouders van ‘grüner’ aan de ene kant traminer en aan de andere kant een druif genoemd st. georgen zijn. In Oostenrijk is ‘grüner’ met 31% met afstand het meest belangrijke druivenras, gevolgd van blauwer zweigelt met 14% en welschriesling (let op: niet de Duitse riesling!) met 7%.

Maar hoe smaakt een ‘grüner’ eigenlijk? De druif is net als chardonnay een soort kameleon, omdat hij gebruikt kan worden voor een brede reeks aan wijnstijlen. Van mousserende wijnen (Sekt), droge wijnen tot zoete en edelzoete wijnen, zelfs Eiswein wordt ervan gemaakt. Hij kan als een fris-fruitige versie in het glas verschijnen, dan is die meestal jong te drinken en lijkt op een chablis (maar dan met meer smaak). Maar als men hem met veel zorg in de wijngaard behandelt, en tijd geeft om zich op houten vaten langzaam te ontwikkelen, dan kan zelfs een geoefende Bourgogneconnaisseur er het grootste plezier aan beleven.

Verrassende David

In 2002 vond ‘The London Tasting’ plaats. Een proeverij georganiseerd door een van de meest gerespecteerde vrouwen in de door mannen gedomineerde wijnwereld, Master of Wine Jancis Robinson, uitgever van de The Oxford Companion to Wine. Samen met Master of Wine Tim Atkin werden chardonnay’s vanuit de hele wereld van topproducenten met de beste grüner veltliner’s vergeleken. Onder meer chardonnay’s van Ramonet, Latour en Jadot (allemaal Bourgogne), Gaja (Italië), Mondavi (Californië) en Penfolds (Australië). Het resultaat: plaats een tot en met vier gingen naar Oostenrijk. Onder de top tien waren zelfs zeven wijnen uit Oostenrijk. David tegen Goliath dus!

Ik zou zeggen “Prost, es wird Zeit für einen ‘Grüner”…

De top 5 van het Traisental:

Rudolf Hofmann, Traismauer
Thomas Dockner, Theyern
Markus Huber, Reichersdorf
Ludwig Neumayer, Inzersdorf ob der Traisen
Weinkultur Preiss, Theyern